Zoram People's Movement (ZPM)

Candidate List
Manifesto

CHAPTER I

AGRICULTURE & ALLIED SECTOR Mizoram mipui zâa sawmruk (60%) vêl hi Agriculture & Allied Sector-a innghat kan la nih avângin, ZPM chuan kut hna thawktute hmasâwnna hi ngaih pawimawh ber (Top Priority)-ah a neih dâwn a. Hnam zahawm kan nih theihna tûrin ei leh bâra kan intodelḥ ngei theih nân a hnuaia mi ang hian hma a la dâwn a ni. SECTOR-1 AGRICULTURE 1.Land Reform kalpui a ni ang : (a) Land record felfai tak siam a ni ang. (b) Progressive tax (Ram neih tam dân azira chhiah bi tihsân belh) hmangin land reform kalpui tum a ni ang. 2. Ram leilung hman tangkai dân tûr (Land Capability Classification): (a) Phaizawl (0-5% slope) Leilet atân a theih chen chenah khâwl hmangin siam a ni ang. (b) Ram awih-dâm (5-33% slope) Zo-terrace atân khâwl hmangin a theih chen chenah siam a ni ang. (c) Ram awih-tlân (33-120% slope) chu huan atân leh tlângram changkham/changdâwl lo atân neih a ni ang. (d) Ram awih (120% slope) chung lam zawng chu ram ngaw-ah zuahin, ramsa, sava, nungchate chên nân leh boruak vawng daitu leh tuihna siamtu atân zuah a ni ang. 3. Zau beihpui thlâk a ni ang: (a) A theihna lai laiah Zau beihpui thlâk a ni ang. Zau hi chi hnihah then a ni. (b) Phai Zau - Phai leilet leh a chheh vêl ram. (c) Zo Zau-Tlângram hmun rem lai a huhoa bawh. (d) Hêng Phai Zau leh Zo Zaua leng lote chu Changkham/Changdâwl hmang tûra hma lâkpui an ni ang (e) Zau-ah chuan Buh leh thlai chîn bakah Ran vulh uar ber a ni ang. (f) Zau enkawl dân kimchang leh Zau atanga thar chhuahte hralh chhuah dân awmze nei sorkârin a siam ang. (g) Hmun remchang laiahte Tui Khuah (Agriculture Dam) siam a ni ang a, kut hna thawktu, a mamawh tak takte hnênah phurrit tham lo man neiin pêk an ni ang. (h) Urban Farming uar taka kalpui a ni ang.

SECTOR 2 ANIMAL HUSBANDRY

Ran vulh dân tûr: (a) A huhoa ran vulh dân ruahmanin, a theih chen chenah Zau anga kalpui a ni ang. (b) Mi mal ran vulh theih dân tûr (Entrepreneurship) pawh ruahman a ni ang. (c) Mi mal, ran lo vulh tawh sate pawh a tûl angin tanpui an ni ang. (d) Ran vulh tûr rêng rêng chu inzirtîrna leh inkawhhmuhna felfai tak pêk an ni ang. (e) Ram danga ran vulh dân zir chilh tûrin Exposure Trip te neihpui thin an ni ang. (f) Ran vulh dân tûr Operation Manual felfai tak siam a ni ang. (g) Hma la duh tak tak chu Loan hmanga tanpuina Scheme ruahman a ni ang,

SECTOR 3 SERICULTURE

Sericulture-ah Mizoram chuan remchânna a nei tha hle a. Hlâwk zâwk leh awmze nei zâwka kalpui a nih theih nân, ZPM chuan nasa takin hma a la dâwn a, chhûngkaw tam tak ei zawnna siamsak tûrin hetiang hian ruahmanna a siam :- (a) Silk pangang khawi duhte tân a chi leh a note buaipuina (Chawki Rearing & Seed Rearing) hlawhtlinpui ngei tûrin bâna kaih policy hman a ni ang. (b) Pangang chi khawi leh sum chang thlai chîn pawlh (Inter-cropping) dân ruahmanna siam a ni ang. (c) A ram leilung buatsaih nân sawrkârin a tûl angin hma a lâkpui ang. (d) A Chi-ûm (Cocoon) rate siam lâwk a ni ang a, Sawrkârin a leisak zêl ang.

SECTOR 4 HORTICULTURE

Mizoram hi thlai that duhna ram a ni a, tlângram za zêla 50-65% hi Horticulture rama chhâl ngam a ni. Horticlture chuan sum chang thlai (Cash Crops), thlasik thlai (Winter Crops), be lam (Pulses), hriak nei thlai (Oil Seeds), bâwlhlo (Spices), thei (Fruits), thing leh maute bâkah, pangpâr chîn thlengin a huam a ni. 1. Crop Zone: Awmze nei zâwka thlai chîn a nih theih nân, Mizoram pum hi Crop Zone thumah then a ni a. (1) Ram lum (Tropical Zone) (2) Puallawi ram (Sub-Tropical Zone) (3) Ram vâwt (Semi-Temperate Zone) 2. Thlai chîn uar tûr thlan: Mizoram pâwna thawn chhuah chi (Export Oriented) leh Mizoram chhûnga ei ral tûr (Domestic Consumption)-te chîn a, intodelh tûra hma lâk a ni ang. Thlai thlan bîk (Priority List) hetiang hian siam a ni :- (1) Export Oriented: (a) Sawhthing (b) Aieng (c) Hmunphiah (d) Sâpthei (e) Thingpui (f) Hmarchâ (g) Rubber (2) Domestic Oriented: (a) Vaimîm (b) Pângbâl (c) Buh (d) Be lam chi Dâl, Behliang, Badam, Bekang, Bete, Bething, Chânâ, Chhawhchhî, Kuhvâ, Pânhnah etc. (e) Âlû (f) Tomato (g) Purûn (h) Zîkhlûm (i) Rawtuai (j) Thei-Hatkora, Nimbu/Limbu, Sêrthlum, Grape, Lakuihthei, Dragon fruit. 3. A kalpui dân tûr: (a) Hêng thlaite hi a rate felfai tak sawrkârin a siam lâwk ang a, a tûl ang zêlin a chi pawh a ngaihtuahpui ang. (b) Thlai leh thei tharte ram pâwna thawn chhuah leh ram chhûnga hralh dân tûr a tahtawlin sawrkârin a ruahmanpui ang a, a tûl dân azirin Minimum Support Price (MSP) a ruahman ang. (d) Vegetable Supply Chain felfai taka siam a ni ang. (e) Crop insurance kalpui a ni ang. (f) Central Scheme for Creation of Backward and Forward Linkages nêna kal kawppui dân dap a ni ang.

SECTOR V - ENVIRONMENT

Boruak lum leh sik leh sâ inthlâk danglam (Global leh Climate change) bâkah leilung luang ral tûrte vêng zêl chungin, Agriculture & Allied Sector-ah hian hma a la ang, hetiangin :- (a) Zau, terrace Changkham/Changdâwl-te hi lei chunglâng tha luang ral tûr vênna tangkai tak a ni. (b) Nipui thlai leh thlasik thlaite kalpuiin lei chunglâng da tawh siam tui leh thei tur zâwngin Mixed Farming leh Inter-cropping bâkah Rotation Crop a kalpui ang.. (c) A theih chin chinah Farm Village-a ran vulh leh .Lo neihte kalpui tum a ni ang.

CHAPTER II

INDUSTRIES Mizoram hi State kan nih 1987 hnuah Industrial Policy tha tak tak chu siam lo ni tawh mah se, India ram State zînga Industry-a hnufual ber kan la ni reng a. Economic Survey 2021-22-a a lan dânin, kan GDP-ah Industrial Sector-in 26% a thawh a, Agriculture & Allied Sector-in 25.93% a thawh a, Service Sector-in 48.06% a thawh a ni. Mizoram sawrkârin Industry Policy, 2020 a siamte leh ram pâwn atanga sum awm theite zir chiangin, ZPM chuan Industry-a hmasâwnna tûrin a hnuaia mi ang hian hma a la ang :- (a) Tûna Mizoram sawrkâr Industrial Policy hman mêk hi a țul anga en nawn a, siam that ngai laite siam that a ni ang. (b) Agriculture/Horticulture-based Industry-te ngaih pawimawh hmasak a ni ang. (c) Ram chhûnga siam chhuah ngaih pawimawh hmasak a ni ang a, The Mizoram Preferential Store Purchase Rule, 1994 hi a taka kalpui a ni ang a; sawrkâr building-ah ram chhûng siam chhuah a remchânna zawng zawngah hma la tûra ruahman a ni ang. (d) Entrepreneurship leh Skill Development a ngai pawimawh hle ang. (e) Information Technology (IT), Electronics Industry & Polytechnic hmanga a tam thei ang hna thawh a ni ang.

CHAPTER III

POWER AND ELECTRICITY Ni khat chhûnga kâwlphethaa kan mamawh hi a sân lai berin 130 MW, a hniam lai berin 40 MW vêla chhût a ni. Mizoram chhûngah Hydro Electricity Project siamna remchâng 3663 MW thar theihna a awma ngaih a ni. Kum 35 zet State puitling kan nih hnuah kâwlphetha kan siam chhuah zât chu a tam lai berin 29 MW vêl a ni a, mipui mamawh State pâwn atanga Power lei luhna atân kum tin Rs. 389.93 crore zet kan hmang thîn. ZPM chuan kâwlphetha siam chhuah belh tûrin hetiang hian hma lâk nghâl a tum. (a) Tlawng Hydro Project 54 MW, Lunglêng khaw bulah. Hei hi pump chhâwn ngai loa Aizawl tui lâkna atân rin theih nghâl tûra ngaih a ni. (b) Mat Sekawi 120 MW, Rotlâng khaw bulah. (c) Tuivai Phase-I 100 MW, Ngopa khaw bulah. (Note: Hêng project pathum 274 MW chauh thar theihna hi kum tin Rs. 800 crore chauh dahin kum riat chhunga peih theih tûrah mi thiamten an ngai a, intodelh phawt nân hna hmasaa neih ngei tûr a ni.) (d) Electric bill hi kum 5 chhûng a rate tihpun a ni lo ang. (e) Mipui tâna bill pêk dân awlsam siam a ni ang. (f) Sawrkârin Electric bill a pêk tlai thin avânga a chawi belh thin (Surcharge) hi pumpelh tûrin ruahmanna siam a ni ang.

CHAPTER IV

TRANSPORT & COMMUNICATIONS Road, Railways, Waterways, Airways leh Digital Infrastructure (Phone & Internet) lamahte chak taka hma kan sâwn theih nân a hnuaia mi ang hian hma a la ang :- (a) Kum khata thawh theih tûra beisei (Work Schedule), siamin a puangzâr ang. (b) Contract hnate a tam thei ang ber Open Tender-a koh thin a ni ang. (c) Loh theih loha Restricted Tender-a thawh ngai a awm a nih pawhin, dik taka dân zâwm thlapa tih a ni ang. (d) Contract leh Supply hnate hralh chhâwn phal a ni lo ang. (e) Tûl bîk thila Sub-contract rawih a ngaih pawhin, dânin a sawi anga kalpui a ni ang. (f) Kawngpui a tlo theih zâwk nân leh, Repair a awlsam nân, a theih chen chenah Cement Concrete hmanga siam hmasain, a chungah Metal Road (Bitumen/ Alkatra) hmanga chhunzawm leh thin tûra hma lâk a ni ang. (g) Road Protection Squad (RPS) din a, hman tangkai a ni ang. (h) Kawng chhia a awm thulha complain zung zungna tûr "Apps/Mobile-Network" siam a ni ang. (i) Tuihâwk luan kawr ngaih pawimawh a ni ang a,uluk taka enkawl a ni ang. (j) Thîr Lei (Bailey Bridge)-te hi a tahtawlin, RCC leiin thlâk vek a ni ang. (k) Railway hi tûna central hma lâkna hi a tâwk rihah kan ngai a, ram leh hnam himna tûr thlîr chunga ngaihtuahna thar hmanna tûrah kan ngai. (1) Lêngpui Airport hi bungraw phur service theihnaa siam tum a ni ang. (m) Helicopter service hi mipui mamawh zualpui phuhru tûra tihbelh tum a ni ang. (n) International Highway, Myanmar leh Bangladesh thlun zawmtute rin tlâka thawk zo thuai túra nasa zâwka nawr a ni ang. (o) Thenawm state pathumte National Highway rin tlâka pawhtîr thuai tum a ni ang.

CHAPTER V

TUI (WATER) Mizoramah tui thianghlim in tûr hnianghnår kan neih theihna tûr leh, mamawhna danga hman tûr kan neih theihna tûrin, ZPM chuan a hnuaia ruahmanna ang hian hma a la ang :- (a) Tui hna tipung turin N.G.O. leh Village thuneitute nên theih tâwpa tang rualin hma lâk a ni ang. (b) Mipuite hnêna tui thianghlim sem dân kalphung siam that a ni ang a, sum tam tak sênga pump chhoh, a lo thlâwna pût ral tam lutuk hi tihbo tum a ni ang. (c) Tui Connection pêk dân felfai zâwk ruahman a ni ang. (d) Pump chhawn ngai lo (Gravity)-a sem theih dân. hmun tam thei ang berah ruahman a ni ang (e) Gravity hmanga tui lâk leh semna khuaah chuan Tui Meter vuah a ni lo ang a, Monthly Fixed Charge-a kalpui niin, man tlâwm zâwka tui man bithliah a ni ang. (f) Vân ruah tui chhawr thei tûrin chhûngkaw tam thei ang ber tanpui an ni ang.

CHAPTER VI

EDUCATION (a) Kan hnam tâna him tûr ngaihtuah chungin a theih chin chinah New Education Policy, 2020 hi kalpui a ni ang. (b) Syllabus-ah Moral Reform telh a ni ang a, Secondary zawh atang chuan Professional Course hrang hrang Farming, Food Processing, Skill Development, Enterpreneurship leh Information Technology-te telh a ni ang a, ramin a mamawh tûr (Need-based/Job-oriented) mihring chher chhuah tum a ni ang. (c) Zirtîrtu leh Zirna In sem rual (Rationalisation of Teacher and Institutions) kalpui a ni ang. (d) Voluntary Retirement Scheme siam a ni ang. (e) Thingtlâng khaw lian deuh leh a chheh vêl khuate'n an intawm theih tûr Residential Sikul din a ni ang. (f) College zawng zawngte Autonomy nei tûra hma lâk a ni ang. (g) Industrial Training Institute leh Polytechnic kan neih sate hi National Qualification Framework zulzuiin tihchangtlun an ni ang. (h) Mizoram Education Service nei tûra hma lâk a ni ang.

CHAPTER VII

HEALTH & HEALTH CARE Hrisêlna kawngah khawpuia chêngte leh hmun kilkhâwr zâwka chêngte'n hamthatna intluk tlânga an chan theihna tûrin ZPM chuan hetiang hian tan lâk a tum a ni: (a) PHC/CHC leh Urban Primary Health Centre-te tichangtlungin, Civil Hospital Extension anga kalpui tûra hma lâk a ni ang. (b) District tinah RT-PCR khâwl hman theih renga dah a ni ang. (c) District Hospital tinah ICU changtlung tak nei tûra hma lâk a ni ang. (d) District Hospital tinah On-Call Clinic hawn a ni ang a, thingtlâng atanga biak pawh zung zung theih tûrin buatsaih a ni ang. (e) Mizoram Health Service Rules, 2009 hi en nawn a, siam that ngai laite siam that a ni ang. (f) Health care Scheme hi damlote'n bill lâk hun an nghah a ngaih tawh loh nân Cashless-a kalpui tum a ni ang a, inziah luh hun hi eng lai pawha hawn a ni ang.

CHAPTER VIII

SOCIAL SECURITY AND WELFARE Zoram nuam, mi nâwlpui himna leh râlmuanna, pianphunga rualbanlo te, kum lama upa te, naupang leh hmeichhiate chanvo leh dikna humhalh a, an tâna ram nuam siam tûrin ZPM chuan a hnuaia mi ang hian hma a la ang :- (a) Khawtlânga sualna chi hrang hrang pung zêl tûr vên nân te, eng hunah pawh, khawi hmun pawh a râlmuan theihna tûrtein, Police-te tanpui tûrin Kohhran leh Tlâwmngai pâwlte nên lungrual taka thawh ho dân ruahman a ni ang. (b) Invên himna atân leh hnu chhuina atâna tangkai hmanrua (CCTV etc.)-te a tam thei ang dah a ni ang. (c) Mihring, ran vulh leh thlaite'n chhiat rupna a tawh palh pawha kut ruaka vanduaina an tawrh ngawt lohna tûrin, General Insurance Company din tûra hma lâk a ni ang. (d) Kum lama upa zâwkte inkawm hlimna Recreation Centre changtlung zâwkin a tam thei ang din tum a ni ang. (e) Old Age pension Central-in a kalpui mêk bâkah Mizoram sawrkârin thla tin pension atân Rs. 1000/- a pêk belh ang. (f) Rualbanlote tâna dân hrang hrangin hamthatna leh hum himna a pêk theihte kim taka dawntîr tûrin sawrkârin a tûl apiang a ti ang. (g) Employment Exchange for Person with Disabilities (PWDs) chu District tinah din a ni ang. (h) Ruihhlo veivâkin Mizoram a pal tlang lohna tûrin sawrkâr, tlâwmngai pâwl leh Kohhrante nên thapui thawha beihpui thlâk a ni ang. (i) Ruihhloin a tihbuai tawhte chhan chhuah hna leh, ruihhlo laka la fihlîmte vên him hna thawkin beihpui thlâk a ni ang. (j) Kohhran hrang hrang leh N.G.O.-te nên inthurual taka khawtlang nun siam that beihpui thlâk dân ruahman a ni ang. (k) Hmeichhiate leh naupangte tâna hamthatna hrang hrang leh vên himna an neih theihna tûra Scheme awm sate tihchangtlun a, a taka hman ngei tum a ni ang.

CHAPTER IX

ADMINISTRATIVE REFORM ZPM sawrkâr chu kalphung thar, mipui. sawrkar, thuneihna semzai (Decentralization of Power & Collective Leadership) a ni ang a, sawrkar chak leh huap zo siam turin a hnuaia mi ang hian Administrative Reform a kalpui ang. (a) Thingtlâng khaw tinah Village Development Committee (VDC) din a ni ang a, a hming mai ni loin, a tak taka kalpui tum a ni ang. (b) Rural Development Block tinah Block Development Committee (BDC) din a ni ang a, hemi atân hian Block Fund dah a ni ang. (c) District tinah hmasâwnna ngaihtuahtu tûr District Development Committee (DDC) din a ni ang. (d) Level hrang hranga Development Committee-te hi hmasâwnna hna thawk tak tak tûra din a ni ang a, an hna thawh dân uluk taka vil tûrin State Monitoring Committee din a ni ang. (e) Municipality awm lohna khaw lian. Notified Town-ahte Town Development Committee din vek a ni ang. (f) Mizoram New Capital Complex (MINECO) Aizawl ah Sawrkâr Office a tam thei ang ber sawn luh a ni ang a, CM Secretariat pawh sawn luh a ni ang. (g) Chief Minister chuan Council of Minister-te tha taka a vil theih nân, Works Department bîk enkaw a nei lo ang. (h) Mipuite'n awlsam zâwka sawrkâr an dâwr theih nân Right to Public Service Act leh Mizoram Ease of Doing business-te hi a remchânna apiangah kalpui a ni ang. (i) Circle, Block, Sub Division leh District ramrite hi Department tinin an ințâwm theih tûrin siam rem a ni ang. (j) Department inlaichîn deuhte chu Minister pakhat hnuaia dah (Sectorise) a ni ang a, Department hrang hrangte'n thawh hona (Convergence) an neih dân tûr ruahman a ni ang. (k) Disinvestment/Privatisation Board din a ni ang. (l) Ei rûkna tibo tûra nasa taka hma lâk a ni ang a, Lok Ayukta hi hna thawk thei tûra tihchangtlun a ni ang. (m) Mizoram Ceiling on Guarantor Act, 2011 hi en nawn a, siam that ngai laite a ţul anga siam that a ni ang. (n) Thuneihna semzai dân felfai taka duan a ni ang.

CHAPTER X

FINANCIAL REFORM Mizoram hi India rama State pachhe berte zinga mi a ni. Kum 2022-2023 Mizoram Budget pumpui chêng vaibêlchhia 14008.15/- atanga Mizoram thawh ve chu chêng vaibêlchhia 1637.73, 11.69% chauh a ni. Kan Budget pumpui atang hian a lêt leh awm lo chi, sawrkâr inrêlbâwlna (Revenue expenditure) atân 71.43% lai kan hmang ral a, hmasâwnna hna thawhna tûr (Capital Expenditure) chu 28.57% chauh a ni. ZPM a sawrkâr chuan a hna hmasa ber tûr chu nasa taka inrenchem a ni phawt a, a dawtah State sum thawh chhuah dan tur ngaihtuah a ni. Hma lâkna tûr langsâr zualte chu :- 1. Inrenchemna: (a) Inrenchem beihpui thlâk a ni ang a, Chief Minister leh Minister-te'n hma an hruai ang a, sawrkâr motor pakhat bâk an kawl lo ang. (b) MLA/Minister-te mi mal car tûr sawrkâr suma lei thin hi tihtâwp a ni ang. (c) Chief Minister leh Minister dangte'n sawrkâr atanga khawsak awlsamna an dawn (facility) zawng zawng a chanvea tihhniam nghâl a ni ang. (d) VIP programme tihropui nana sorkar hna leh sum khawhralna tih bo a ni ang. (e) Mizoram Sawrkâr atanga double pension lâk hi tihtâwp a ni ang. Entîr nân: Sawrkâr hna pension leh MLA pension lâk kawp awih a ni lo ang. 2. Sum thawh chhuah dân tûr: (a) Land Reform hnuaiah Land Ceiling kalpuiin, Progressive Tax lak a ni ang. Chumi tihlawhtling tûr chuan Digital Land and Property Records/ GPS-based kalpui a ni ang. (b) Mi mal ram a tam thei ang ber LSC tûra hma lâk a ni ang a, chu chuan chhiah nasa takin a tipung ang. (c) Professional Tax hi 15th Finance Commission rawtna zulzuiin kalpui a ni ang. (d) Ram chhûng mau hi a hlâwk thei ang bera suma chantîr (value add) tûrin, Processing Unit rin tlâk a tam thei ang siam a ni ang. (e) Cess lâk dân awmze nei leh hlâwk zâwk ruahman a ni ang. (f) Mizoram chhûnga Bank-te mipui tâna luang chhuak turin hma lâk ani ang. 3. Budget kalphung tûr: (a) State Budget kalphung hi mi tin hriat thiam awl zâwnga siam (Simplify) a ni ang. (b) Kut hna thawktute pualin Budget-ah sum dah a ni ang.

CHAPTER XI

SPORTS Sports hi hrisêlna atân te, ram thawh chhuah tihpunna atân te, thalaite ei zawnna atânte a tangkai ta hle a. Khawvêl ram danga Mizo hnam pho chhuak a, tihmingṭhatu a nih avângin, ZPM sawrkâr chuan Sports hi a ngai pawimawh hle dâwn a, uluk takin Sports Policy a siam ang:- (a) Hnam ziarâng tilang thei infiamna chi hrang hrang kan neihte hi Elementary School atanga tanin awmze neia chawi sân dân ruahman a ni ang. (b) Infiamna hmunhma (Sports Infrastructure)-te awmze neia thalaite'n hma an sâwnpui theih tûr kawng hawiin din a ni ang. (c) Zo hnahthlâk khawvêl hmun hrang hranga awmte intawh khâwmna atân Zofa Olympic kum thum danah huaihawt tum thin a ni ang. (d) Mizote talent neihna lam uluk taka thlang chhuakin, khawvêl hriata hlawhtling thei tûra a tûl ang anga buatsaih a ni ang. (e) Adventure Sports tihmasâwn tûrin remchâng tam tak kan neihte hman tangkai a ni ang. (f) Discipline hrang hrang behchhan Sports Association-te nên inchhêm alh tawn zâwnga thawh hona tha siam a ni ang a, ruahmanna siam ho thin a ni ang.

CHAPTER XII

TOURISM Tourism hi hmang tangkai thiamte chuan sum hnår hlâwk takah an hmang. Mizoramah khuarêl hmunhma mit la tak tak tam tak a awm a, hêng khuarél malsâwmnate hi pâwn lam mite hîpna atân, sum hmuhna atân kan hmang tangkai tâwk lo hle a ni. Tourism tihhmasâwn nân a hnuaia mi ang hian hma a la ang:- 1. "Mizoram Responsible Tourism Policy, 2020" hi en nawn a, siam that a ni ang. 2. Agri-Tourism uar taka kalpui a ni ang a, Agri- preneurship nêna kal kawppui a ni ang. 3. Home Stay siamna atân khaw tam zâwk thlan a ni ang a, khualzinte tân thingtlâng khaw tam zâwkah riahbûk tam thei ang ber siam a ni ang. 4. Picnic Tourism uar zâwka kalpui a ni ang. The Mizoram Picnic Tourism Promotion dân siamin sawrkârin Picnic Spot siamtute a thawhpui ang. 5. Mizoram sik leh sa mil (Season-based) Tour Package siam a ni ang. Family Package, Honeymoon Package, Peer Group leh Student Package-te siam a ni ang.

CHAPTER XIII

RAMRI (BOUNDARY) Mizoram hian International Boundary (Myanmar- 404 KM, Bangladesh-318 KM, Total 722 KM) leh State Boundary (Manipur-95 KM, Tripura-66 KM leh Assam- 123 KM, Total 284 KM), a vaiin KM 1006 a nei a, ramri thui tak neih hi himna tiderthâwng thei a nih rualin hmasâwnna remchâng takah a chantîr theih. ZPM chuan kan ramrite hi ram tâna hlâwkpui dân kawng uluk takin a ruahman dâwn a ni:- (a) International border chheh vêl himna atâna siam Border Area Development Programme (BADP) hi mi chêngte hmasâwnna leh intodelhna remchângah tangkai taka hman a ni tawh ang. (b) International Border atanga lo luhna en fiah leh zir chian a ni ang a, a ram hmun hma map leh a Area GPS hmangin computer-ah chhinchhiah vek a ni ang. (c) International Border Trade & Check Posts bul hnaiah Integrated Growth Centre din dân tûr ngaihtuah a ni ang. (d) Ramri buai ching feltu tûr mipui huap zo Boundary Committee din a ni ang.

CHAPTER XIV

SAWHTHING ZPM sawrkâr chuan kut hna thawktute'n Sawhthing Kg.-ah Rs. 50/- aia tlêm loa an hralh theih nân hma a la dâwn:- 1. Hralh leh Lei dân tûr: (a) ZPM sawrkâr chuan sawhthing leitu tûr zawngin tender a chhuah ang a; tender chhângtute zingah Rs. 50/- emaw, a aia sânga chhângtu an awm chuan, sawrkârin agreement kimchang tak a ziahpui ang a, uluk takin a vil zui ang. (b) Tender chhângtute'n Rs. 50/- aia hniam veka an chhân chuan, a ngam sâng ber chu thlan a ni ang a; Rs. 50/- a phâk lohna zawng chu sawrkârin Support Price hmangin a hnawh khahsak ang. (c) Tender chhângtu an awm loh chuan sawrkârin Rs. 50/-in a lei ang Sawhthing Sâwngbawlna: 2. Sawhthing Sawngbawlna : (a) Sawhthing sâwngbawlna rin tlâka din duhte sawrkârin a pui ang. (b) Sawhthing chîngtute'n a sâwngbawlna hmuna an hralh dân tûrah sawrkârin ruahmanna fel tak a siam ang. (c) Sawhthing chîngtute'n Society an din ang a, chîn zât, thar zât chiang taka chhinchhiah a ni ang. Society Member-te thar chauh sawrkârin a buaipui ang. Society din dân tûr him leh chipchiar siam a ni ang. ***

Ram ṭha nei turin ka pawimawh

Back